Xe ô tô điện dự đoán sẽ là xu hướng phát triển của tương lai. Số lượng xe điện trên thế giới, đặc biệt tại một số thị trường như Trung Quốc, Nhật Bản, các nước Châu Âu và Mỹ tăng trường lên đến 39% – tương đương 3.1 triệu chiếc trong năm 2021, dự kiến đạt tới 30 triệu xe bán ra vào năm 2028 và chiếm tới 48% tổng số ô tô du lịch năm 2030. Vậy ô tô điện có những ưu điểm, nhược điểm gì và lý do nào khiến ngành công nghiệp sản xuất ô tô điện phát triển mạnh mẽ đến như vậy?
Hãy cùng Asia Sky tìm hiểu trong bài viết ngay dưới đây!
Vinfast VF9 (Ảnh nguồn: vinfastotominhdao.vn)
- Đánh giá ưu, nhược điểm xe ô tô điện
Xe ô tô điện có những ưu, nhược điểm gì mà nhiều người tiêu dùng cũng như giới sản xuất xe nói chung lại dành nhiều sự quan tâm và chú ý đến như vậy?
1.2. Ưu điểm
Giảm phát thải
Ưu điểm dễ nhận thấy và rõ ràng nhất của xe điện là khả năng giảm phát thải đáng kể so với xe chạy bằng xăng dầu. Mặc dù, quá trình sản xuất ra điện vẫn sản sinh ra khí C02 và một số chất độc hại dù không đáng kể.
Cắt giảm được khí C02, giảm tỷ lệ xảy ra hiện tượng hiệu ứng nhà kính, nhờ đó, bảo vệ sự ổn định thời tiết và khí hậu toàn cầu.
Không cần sử dụng xăng dầu
Thế giới đang dồn sự chú ý và “kêu gọi cùng nhau” chuyển sang sử dụng xe điện. Nhu cầu sử dụng xăng dầu để đi lại cũng giảm xuống một phần dù chưa đáng kể so với lượng người đang sử dụng xe xăng. Tuy nhiên, điều này cũng giảm một tỷ lệ nào đó tình trạng “dòng người chờ nhau đổ xăng” tại một số thời điểm.
Không có tiếng ồn động cơ
Với những xe sử dụng xăng, nhiên liệu để đốt cháy động cơ, sẽ gây ra tiếng động trong quá trình vận hành. Thậm chí, với những xe đã lưu hành lâu, động cơ không còn chạy êm nữa, thường gây ra tiếng ồn lớn và khó chịu hơn. Trung bình, một xe ô tô chạy bằng xăng sẽ phát ra âm thanh khoảng 70dB với tốc độ 104 km/h.
Trong khi đó, các loại xe điện chạy yên tĩnh và có âm thanh nhẹ nhàng hơn do không phải đốt cháy nhiên liệu. Thậm chí, các hãng xe điện phải tạo ra âm thanh giả nhằm giúp người đi bộ dễ dàng nhận biết loại xe đang di chuyển.
Tốc độ cao
Trọng lượng của động cơ điện rất nhẹ so với các loại động cơ chạy bằng xăng. Bên cạnh đó, các mô tơ điện cũng tạo mô men xoắn và công suất mạnh mẽ hơn động cơ đốt trong thường thấy.
Chính vì vậy, xét về yếu tố tốc độ thì xe điện là một lợi thế.
Ví dụ: Tốc độ tối đa mà xe ô tô điện Vinfast VF34 đạt được có thể lên tới khoảng 130 km/h với mô men xoắn cực đại lên tới 242 Nm.
Độ an toàn cao
Có thể nói, độ an toàn của xe điện cao hơn so với xe xăng truyền thống, như những tai nạn về cháy nổ do rò rỉ xăng dầu, ma sát động cơ quá lớn tạo ra tia lửa điện gây cháy…
Quy trình bảo dưỡng đơn giản
Mô tơ điện của ô tô điện chỉ có một phần chuyển động – trục quay. Chính vì vậy, không cần bảo dưỡng quá nhiều bộ phận và thường xuyên như ô tô chạy xăng truyền thống với cấu tạo động cơ khổng lồ, gồm nhiều bộ phận và chi tiết máy, như: phanh, hộp số, dầu… Đây cũng chính là nguyên nhân khiến chi phí sản xuất xe xăng đắt hơn chi phí sản xuất xe điện ở một khía cạnh nào đó.
Các nhân viên Vinfast đang bảo dưỡng ô tô điện tại garage. (Ảnh nguồn: Vinfast)
Thân thiện với môi trường
Như đã đề cập trước đó, mặc dù quy trình sản xuất ra điện có sản sinh ra khí thải. Tuy nhiên, quá trình sử dụng xe điện lại không phát sinh khí thải. Chính vì vậy, xe điện là một sản phẩm thân thiện với môi trường.
Ưu đãi về thuế và khuyến khích từ chính phủ
Hiện nay, hầu hết các quốc gia và chính phủ của các nước đều khuyến khích không chỉ việc sử dụng xe điện nói riêng mà tất cả những hoạt động sản xuất nào hướng tới việc bảo vệ môi trường – mục tiêu chung phát triển bền vững.
Một ví dụ điển hình như tại Mỹ, khách hàng mua xe điện sẽ nhận được khoản tín dụng thuế tăng từ 2.500 USD lên 7.500 USD. Hay vào tháng 8/2021 vừa qua, tổng thống Joe Biden đã vạch ra mục tiêu 50% doanh số bán hàng vào năm 2030 là xe điện. Trong khi đó, tại nhiều nước châu u, người mua sẽ tiết kiệm tới 6.000 Euro khi mua ô tô điện nhờ vào chính sách thúc đẩy tiêu thụ phương tiện chạy bằng điện.
Còn tại Việt Nam, mặc dù chưa có những khuyến khích mạnh mẽ hay những chính sách thúc đẩy người dân mạnh mẽ mua và sử dụng xe điện như Mỹ hay một số nước ở Châu u, tuy nhiên, chính phủ cũng đã có những động thái bước đầu, khuyến khích người dân mua và sử dụng xe điện, như ưu đãi về thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt, thấp hơn so với xe chạy xăng/dầu thông thường…
1.2. Nhược điểm
Phạm vi di chuyển
Nếu nói xe điện di chuyển được ít km hơn so với xe xăng truyền thống (xét ở điều kiện lý tưởng) thì không hoàn toàn đúng.
Tại sao lại nói như vậy? Có nhiều dòng xe điện, quãng đường chạy trung bình cho một lần sạc đầy điện chỉ đạt khoảng từ 200 – 300km. Tuy nhiên, xét trung bình các dòng xe điện hiện nay trên thị trường, thì thời gian chạy của xe điện có thể lên tới 200-490km cho mỗi lần sạc, so sánh với số km trung bình của xe xăng truyền thống là 482km cho mỗi lần đổ đầy bình.
Chi phí thay pin và sạc điện
Vòng đời pin ô tô điện trước đây chỉ được khoảng 5 năm. Tuy nhiên, nhờ công nghệ cải tiến, hiện nay, vòng đời pin ô tô điện đã được nâng lên gấp đôi, với thời gian từ 8-10 năm. Tuy nhiên, chi phí thay pin ô tô điện cũng khá đắt. Theo Bloomberg GNEF, chi phí cho một bộ pin ô tô điện rơi vào khoảng 6.300 USD (khoảng 143 triệu đồng) – một con số khá cao đối với người dân Việt Nam.
Hệ thống cơ sở hạ tầng chưa hoàn thiện, chưa đáp ứng đủ yêu cầu
Trong vòng một đến hai năm gần đây, xe điện mới đang trở thành xu hướng được nhiều người quan tâm, không chỉ đối với giới sản xuất mà cả với người tiêu dùng. Hệ thống cơ sở hạ tầng, nhất là hệ thống trạm sạc cho xe điện vẫn đang được tiến hành, được cải thiện và đang gia tăng nhanh chóng. Đặc biệt, với sự hậu thuẫn của chính phủ, dự tính, việc xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ ô tô điện sẽ thuận lợi và tốc độ này sẽ còn nhanh hơn trong những năm tới.
Trạm sạc xe ô tô điện Vinfast. (Ảnh nguồn: Vinfast)
Vẫn gây ô nhiễm môi trường ở một mức độ nhất định
Bản thân xe điện khi vận hành không sản sinh ra khí gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, để sản xuất ra điện chạy động cơ ô tô thì vẫn sản sinh ra khí gây ô nhiễm môi trường và một số chất độc hại. Đây cũng là một trong những thách thức đối với nhà sản xuất pin và xe ô tô điện nói chung.
Tái chế pin là một vấn đề
Một thách thức đặt ra là, chúng ta sẽ làm gì với số lượng pin bị hỏng, bị trai pin sẽ xử lý ra sao, như thế nào để không gây ô nhiễm môi trường.
- Lý do xe ô tô điện trở thành xu hướng hiện tại và tương lai
Có thể kể ra 5 lý do khiến ô tô điện trở thành xu hướng sản xuất và tiêu dùng trong hiện tại và tương lai:
2.1. Thứ nhất, bảo vệ môi trường là mục tiêu phát triển bền vững và lâu dài
Một nền kinh tế bền vững là một nền kinh tế trước nhất phải có một môi trường tồn tại bền vững.
Chính vì vậy, không chỉ riêng xe điện, mà đối với vấn đề về sản xuất nói chung, chính phủ các nước đều hướng tới mục tiêu ưu tiên và khuyến khích những sản phẩm, công nghệ sản xuất phát sinh ít khí thải, thân thiện, hướng tới bảo vệ môi trường dài hạn và bền vững.
2.2. Thứ hai, chính phủ khuyến khích và hậu thuẫn
Tình trạng ô nhiễm môi trường không khí toàn cầu khiến nhiều quốc gia phải siết chặt các tiêu chuẩn về khí thải của các phương tiện cơ giới, bao gồm xe ô tô. Thậm chí, nhiều quốc gia đã có kế hoạch “khai tử” các phương tiện sử dụng động cơ đốt trong và khuyến khích việc sản xuất, sử dụng xe không phát thải như ô tô điện. Như ngay tại Việt Nam, có thể kể đến đề xuất cắt bỏ hoàn toàn phương tiện xe máy tại thành phố Hà Nội mục tiêu dài hạn tính đến năm 2030.
Nhiều nước trên thế giới như các nước thành viên EU, Trung Quốc, Na Uy, Canada, Nhật Bản, Indonesia… đang có nhiều chính sách khuyến khích, hỗ trợ cho các hãng sản xuất và người dùng mua xe điện. Các chính sách ưu đãi về thuế nhập khẩu, thuế môi trường, phí đường bộ hay trợ cấp tín dụng thuế… khiến giá xe điện ngày càng cạnh tranh so với xe truyền thống.
Còn tại Việt Nam, mặc dù chưa có những khuyến khích mạnh mẽ hay những chính sách thúc đẩy người dân mạnh mẽ mua và sử dụng xe điện như Mỹ hay một số nước ở Châu Âu, tuy nhiên, chính phủ cũng đã có những động thái bước đầu, khuyến khích người dân mua và sử dụng xe điện, bằng các ưu đãi về thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt, thấp hơn so với xe chạy xăng/dầu thông thường…
2.3. Thứ ba, thách thức công nghệ tạo nên cơ hội
Có thể đề cập tới hai yếu tố là thách thức trong hiện tại nhưng sẽ là cơ hội phát triển mạnh mẽ cho xe điện trong khoảng thời gian tới.
Đầu tiên, công nghệ sản xuất pin
Có thể nói, pin là một trong những yếu tố cốt lõi của tất cả các dòng xe ô tô điện. Thực tế, chi phí sản xuất pin là cao, chiếm khoảng 40% giá thành sản xuất ô tô điện. Tuy nhiên, theo báo cáo của BNEF, giá pin cũng đã giảm rất nhiều trong giai đoạn 10 năm trở lại đây, giảm tới 89% từ năm 2010-2020. Đặc biệt, riêng chỉ năm 2020, giá pin đã giảm tới 13%. Cũng theo dự báo của BNEF, giá pin sẽ tiếp tục giảm và có thể giảm tới 58% trong giai đoạn 10 năm tới, từ năm 2020 đến năm 2030, chỉ còn khoảng 58 USD/kWh. Nếu điều đó xảy ra, giá xe điện sẽ đủ sức cạnh tranh với giá xe ô tô sử dụng động cơ đốt trong.
Vì vậy, để đạt được những mục tiêu về số lượng ô tô điện được bán ra và số người sử dụng ô tô điện thay cho ô tô chạy xăng truyền thống, các nhà sản xuất cần phải cắt giảm chi phí sản xuất pin, kéo dài tuổi thọ, đồng thời rút ngắn thời gian sạc pin cũng như số km ô tô chạy được cho một lần sạc đầy điện.
Sau đó, hệ thống trạm sạc
Bên cạnh đó, thách thức đối với các nhà sản xuất cũng đòi hỏi họ phải tạo ra một hệ thống các trạm sạc đủ tiêu chuẩn, cung cấp điện đủ và bắt kịp số lượng xe điện dự báo sẽ gia tăng không ngừng trong dài hạn.
2.4. Thứ tư, giá bán và chi phí vận hành
Giá bán và chi phí vận hành của ô tô điện cũng là một điểm cạnh tranh rất tốt so với xe xăng truyền thống khi chính phủ nhiều nước đang đưa ra các ưu đãi, chính sách khuyến khích người dân mua và sử dụng xe điện, như: cắt giảm thuế nhập khẩu, thuế môi trường, phí đường bộ hay trợ cấp tín dụng thuế… Trong tương lai, nếu giá sản xuất pin xe điện tiếp tục giảm xuống theo dự đoán, cộng với những chính sách ưu đãi, khuyến khích và sự hậu thuẫn của chính phủ các nước, giá xe điện sẽ thực sự trở thành một lợi thế cạnh tranh so với xe xăng truyền thống.
2.5. Thứ năm, sự tham gia của những “gã khổng lồ” về công nghệ
Sự tham gia của “gã khổng lồ” công nghệ vào thị trường tiềm năng này dự kiến sẽ tạo nên bước đột phá cho sự phát triển của ngành công nghiệp sản xuất ô tô điện. Trong tương lai, những chiếc xe hơi chạy điện không chỉ có khả năng tiết kiệm năng lượng, giảm khí thải mà còn có thể tự mình vận hành, kết nối với đường phố, hệ thống mạng và điều kiện xung quanh bằng hệ thống cảm biến phức tạp. Đó cũng là sự khởi đầu cho sự phát triển của các dòng xe điện có chức năng tự lái.
Kia EV6-mẫu xe điện đầu tiên của Hàn Quốc tại thị trường Việt Nam. (Ảnh nguồn: Kia)
- Các mẫu xe ô tô điện bán chạy năm 2022
Có thể kể tên danh sách 12 chiếc xe điện được bán chạy nhất trong những năm gần đây:
- Hyundai Ioniq Electric
- Tesla Model X
- Tesla Model S
- Porsche Taycan
- Hyundai Kona Electric
- Audi e-tron và e-tron Sportback
- Nissan Leaf
- Volkswagen ID.4
- Ford Mustang Mach-E
- Chevrolet Bolt EV và EUV
- Tesla Model 3
- Tesla Model Y
Trong danh sách 12 chiếc xe điện bán chạy nhất này, tỷ phú soán ngôi người giàu nhất thế giới từ Billgate – Elon Musk đã chiếm đến 4 con xe với các dòng Model 3, Model X, Model S và Model Y. Trong đó, Model Y có số lượng bán ra cao nhất, với con số ấn tượng 132.000 chiếc.
Tại Việt Nam, mặc dù mới gia nhập vào thị trường sản xuất ô tô điện, nhưng doanh nghiệp Vinfast thuộc tập đoàn Vingroup của tỷ phú Phạm Nhật Vượng cũng đã để lại những ấn tượng đáng bất ngờ với giới sản xuất ô tô nói chung trên thế giới bằng việc trình làng dòng xe SUV với bộ đôi VF32 và VF34 tại triển lãm Los Angeles Auto Show 2021 Mỹ vào tháng 11. Doanh nghiệp này ngay sau đó đã nhận được 3.692 đơn đặt xe chỉ sau 12 giờ mở bán – một con số ấn tượng chưa từng có tiền lệ ở bất cứ thương hiệu ô tô nào. Tiếp theo đó, tại triển lãm CES năm 2022, VinFast tiếp tục giới thiệu 5 mẫu xe điện hiện đại, bao gồm VF 5, VF 6, VF 7, VF 8 và VF 9. Trong đó, VF e34, VinFast VF 8 và VinFast VF 9 là những mẫu xe điện đã được mở bán trên thị trường Việt Nam.Với những dự đoán của giới chuyên gia về tiềm năng phát triển của ngành công nghiệp sản xuất ô tô điện, thì con số này dự tính sẽ còn phá nhiều ngưỡng kỷ lục hơn nữa trong thời gian sắp tới.
